vrijdag 24 juni 2005

Mijn woordenboek (92)

ACCURAAT
Wat zou nu het verschil kunnen zijn tussen accuraat verwoorden wat accuraat is, en nauwkeurig of precies verwoorden wat accuraat is? Er moet wel een verschil bestaan tussen die woorden want waarom anders zouden ze bestaan? Ik geloof niet in synoniemen, elk woord betekent iets anders.
Accuraat en nauwkeurig en precies betekenen niet precies hetzelfde. Ik probeer heel nauwkeurig te verwoorden wat accuraat kan zijn en vertrek vanuit een vaag vermoeden dat het om een nuanceverschil gaat dat misschien tot niets méér dan een verschillende klankkleur te herleiden valt, dan tot een miniem, infiem, minuscuul vermogen van klinkers en klanken om totaal andere werelden op te roepen. Ik weet het niet, hoor, maar accuraat klinkt iets minder precies dan precies, terwijl precies daarom niet accurater klinkt dan accuraat. (Ik laat nauwkeurig nu maar vallen, het wordt anders te ingewikkeld.) Precies heeft met mikken te maken, accuraat vooral met snijden. Precies met samenleggen of puzzelen, accuraat met uit elkaar halen en ontrafelen. Precisie is meer iets voor de synthese, terwijl een analyse vooral accuraat moet gebeuren. Ik associeer accuraatheid met een chirurg, precisie veeleer met een bruggenbouwer. Of een horlogemaker. Accuraat is iets van woorden, precies heeft iets met cijfers. Een accuraat gespeelde vioolsolo lijkt me interessanter, mooier ook, dan een precieze. Het grote verschil is toch, denk ik, dat precisie te maken heeft met wat in principe volledig voltooibaar en perfect af te werken of te berekenen valt, terwijl accuraatheid veeleer van toepassing is op iets wat al op voorhand moet worden opgegeven: het zal nooit volmaakt zijn. Zoals bijvoorbeeld een beschrijving. Wat met accuratesse dient te gebeuren komt altijd neer op: de meubels redden, er het beste van maken. Precisie kan natuurlijk ook altijd mislukken, maar het accurate kan nóóit volledig lukken – dat is al een veel aanzienlijker verschil dan alleen maar die vage klankkleur van in het begin. Precies dat, die ingebakken eindigheid, maakt accuraat altijd delicaat – en misschien is het die klankverwantschap die al in mijn eerste vage vermoeden meespeelde.
Alle woorden, ook zogenaamde synoniemen, betekenen iets anders. Maar het is nog veel straffer: elk zelfde woord betekent voor iedereen iets anders. Zodat het aantal betekenissen het product is van het aantal woorden en het aantal mensen.