voor deze rubriek selecteer ik de beste stukken die op deze blog zijn verschenen
28 augustus 2017
Het mooiste moment van deze 9de augustus 2017, de veertiende dag van mijn reis naar Frankrijk, was toen ik op de terugweg van Oradour-sur-Glane even stopte om de werkelijk imposante wolkenformaties eens van dichterbij te bekijken. Het massief dat zich in de noordelijke hemelhelft oprichtte, droeg een kleine regenboog bij zich, een privé-regenboogje, ik had zoiets nooit eerder gezien.
(...)
Het was de derde keer dat ik er kwam. Of neen, de vierde keer. De allereerste keer – dat moet in 1988 zijn geweest of daaromtrent – was er nog geen bezoekerscentrum. Je moest le village martyr betreden via een poort, met onmiddellijk rechts een huisje waar je een toegangsticket kon aanschaffen. Nu is er echter dat bezoekerscentrum. Het is nog een erfenis van Mitterand, die behalve verzetstrijder ook een tijdje collaborateur was geweest en dus nog iets goed te maken had. Jammer genoeg heeft zijn bezoekerscentrum, hoe didactisch verantwoord het ook moge zijn, het karakter van de hele site veranderd. Zoals zovele andere plekken is ook Oradour stilaan aan het bezwijken onder de bezoekersstromen, en dat deze bezoekers zich niet altijd respectvol gedragen – ondanks de bordjes met de bede ‘receuillez-vous’ bij een put waarin de nazi’s kinderen hebben gegooid of bij een muur waartegen mannen werden gecarboniseerd – heb ik deze namiddag met eigen ogen kunnen vaststellen. In kledij, in houding, in het niet respecteren van de gevraagde stilte: het is tegenwoordig een lompe massa die Oradour afhaspelt (of doet). Dat vormt een groot contrast met mijn herinnering aan de eerste keer dat ik hier samen met mijn reisgenote zo goed als alleen door de intact gebleven ruïneuze straten liep en als het ware nog de sensatie kon beleven dat het massacre pas de dag tevoren had plaatsgevonden – het was alsof de systematisch in brand gestoken huizen nog nasmeulden.
Neen, hier kom ik voorlopig niet terug. Ik mag de herinnering aan de barbarij niet besmeuren, maar ook niet mijn herinnering aan die herinnering. Onder meer daarom bracht het bewonderen van die wolkenmassa’s verlichting. Ik kan evenwel niet precies verklaren waarom. Misschien had het wel iets te maken met het feit dat ook in Oradour het onweer had gedreigd: samen met de andere bezoekers werd ik er opgeschrikt door een paar donderslagen in de verte. Toen ik de site verliet – al heel snel eigenlijk, al na een halfuur of zo – begon het te regenen en ja, ik ontken het niet, ik hoopte toen ik in mijn auto stapte dat al die domme bezoekers die mijn Oradour naar de verdoemenis helpen een flinke vlaag over zich heen zouden krijgen. Ja, zulke onhebbelijke gedachten heb ik ook wel eens.
