zaterdag 12 september 2015

los ingeslagen 279


Hoe breng je een verhaal van Simenon in beeld? Je houdt het donker. Het heeft uiteraard pas geregend, zo kan het licht van de lantaarns weerkaatsen op de natte keien. Je gebruikt uiteraard zwart-wit en massa’s tegenlicht. De dialogen van je personages blijven elementair, bruut en in elk geval hoekig. De uithoek van de menselijke psyche die wordt belicht, blijft duister. In de onvermijdelijke bar zitten eenzame mensen nauwelijks contact met elkaar te hebben. Twee spelen een partijtje schaak – dat is ideaal voor een monochrome film.

The Man From London (2007) van de Hongaar Béla Tarr beantwoordt aan al deze clichés en is dan ook een Simenon-verfilming. Een seingever ziet, zelf ongezien, in een haven een moord gebeuren. Hij kent dader noch slachtoffer. Hij komt in het bezit van een koffer vol geld. Hij raakt tot over zijn oren betrokken in iets wat voor hem een dag eerder totaal niet aan de orde was. Dat heeft een aanzienlijke impact op zijn leven en op zijn moreel besef. Zijn huisgenoten blijven hierdoor niet onaangedaan.

Dat is waarover de film gaat. De beelden zijn esthetisch uitermate verantwoord. De belichting uitgekiend. De shots tergend uitgesponnen. Tarr zet je uithoudingsvermogen danig op de proef. Zijn film duurt niet ’90 MIN. APProx.’, zoals op de doos staat, maar bijna tweeënhalf uur. De opschriften op die doos, overigens, hadden mij verleid: ‘metaphysical poetry’, ‘majestic & mysterious’, ‘mesmerising’, ‘extraordinary black & white’.

Ik kende Tarr niet. Altijd in voor nieuwe namen en een eventuele verruiming van de blik.

Na het uitzitten van uw film, een beproeving die ik enkel de fanatiekste cinefielen durf aan te bevelen en dan nog, blijf ik met een vraagje zitten, beste Béla. We zien tot twee keer toe de schakers in dat kleine café aan de haven de stukken klaarzetten voor een partij. De eerste keer ligt het bord fout, met een donker vak in de rechterbenedenhoek, en de tweede keer ligt het zoals het hoort: het vak h1 is wit. Hebt u dat met opzet gedaan, bijvoorbeeld om uw kijkers wakker te houden, of is het gewoon een vergissing?