voor deze rubriek selecteer ik de beste stukken die op deze blog zijn verschenen
13 september 2010
ALLIANTIE
Wie een bondgenootschap wil sluiten, moet eerst door een moment van
kwetsbaarheid. Hij moet niet alleen inzien dat hij alleen, op eigen kracht,
niet bij machte is om zijn doel te bereiken, hij moet daar ook openlijk voor
uitkomen. Daarbij komt hij in het vizier. Zowel van diegene met wie hij het
bondgenootschap wil sluiten, als van derden. Heel even, in het aan het
bondgenootschap voorafgaande moment van negotiatie, wordt zijn zwakte
zichtbaar: zolang de vennoot, de partner in crime, de kompaan, de echt- of
bondgenoot – die altijd ook een lotgenoot is – niet ook de voordelen van het
samenwerkingsverband heeft ingezien en in de voorwaarden tot samenwerking heeft
ingestemd, is het voor alle betrokkenen en getuigen akelig duidelijk dat de
alliantiesollicitant openlijk toegeeft dat hij het alleen niet redden kan.
De fase van de negotiatie wordt vaak onderschat, heb ik de indruk. Als het
leven een rivier is waarop wij ons met ons bootje stroomafwaarts laten
meevoeren – ik geef toe, ’t is niet bepaald een originele of vernieuwende
vergelijking – dan is een dergelijke fase een stroomversnelling. Waar doorgaans
het rustige kabbelen overheerst – gewoonte, herhaling, routine en verveling
doen hun efficiënte werk –, kunnen we in die stroomversnellingen onmogelijk
alle mogelijke uitkomsten overzien. We moeten heel snel keuzes maken – ja,
eigenlijk beseffen we op het moment zelf dat we op geluk, chance, moeten rekenen. En we
beseffen bovendien – hoeveel besef zit er niet in zo’n moment! – dat het maar
goed is dat we niet alles kunnen overzien omdat we anders nooit een keuze
zouden kúnnen maken.
Allianties worden in dat soort stroomversnellingsituaties afgesloten. Er is
altijd een grote mate van onoverzichtelijkheid mee gemoeid, er is vertrouwen
nodig. En wie vertrouwen zegt, zegt: de mogelijkheid om bedrogen uit te komen.
Als dan uiteindelijk de alliantie wordt gesmeed, moet in de vormgeving – die er
altijd moet zijn, en er moet veel zorg aan worden besteed! – op rituele wijze
die mogelijkheid van bedrog worden genegeerd. Met een zekere ironie of wijsheid
moet worden gedaan alsof de overgave enkel een positief resultaat kan
genereren.
