voor deze rubriek selecteer ik de beste stukken die op deze blog zijn verschenen
9 september 2010
ALLESOMVATTEND
Het is verleidelijk om met één duidelijk en hanteerbaar concept een hele
werkelijkheid te verklaren. ‘Alle politici zijn
zakkenvullers.’ ‘Alle coiffeurs zijn jeanetten.’ ‘Nederlanders zijn gierig.’
Je spoelt het kind met het badwater weg, de details en finesses houden zich
schuil achter de koegedaante die de waarheid heeft aangenomen. ‘De geschiedenis is de dialectisch verlopende
zelfverwerkelijking van de Geest.’ ‘De wil tot macht regeert de wereld.’ ‘Alle
kunst is gesublimeerde seks.’ ‘Iedere maatschappij is de weerspiegeling van
productieverhoudingen.’ Of deze: ‘Stilstand
is achteruitgang.’ In ’58, toen de wereld nog zo overzichtelijk was
dat je met dergelijke lapidaire stellingen iemand de kop kon inslaan, zeker als
hij er ánders over dacht, geloofden onze ouders nog in de Vooruitgang toen zij
aanschoven om de Expo te bezoeken. Dat soort oogkleppen hebben wij ons te lang
laten opzetten. Toch blijven wij met de sleepnetten van onze zogenaamde waarheden
heel wat collateral damage veroorzaken.
Vraag het maar aan de tonijnvissers hoe allesomvattend hun netten zijn. ’t Is
gek, eigenlijk, hoe we met de globale modellen waarmee we de werkelijkheid
benaderen die werkelijkheid deels verhullen – alsof wij in plaats van er een
licht over te laten schijnen er een donkere mantel overheen werpen. Of een
natte dweil.
