© Roger Cremers090228 – De Auschwitztoerisme-foto waarmee Roger Cremers in de categorie ‘Arts and Entertainment’ een eerste prijs won in de jaarlijkse World Press Photo-wedstrijd jaagt mij op de kast.
In esthetisch opzicht is het beslist geen hoogvlieger. Een perspectief, het groen en het rood: heel veel valt er niet over te zeggen. Enkel de vreemde scheve richting waarin die twee staan te fotograferen lijkt iet of wat interessant.
Omwille van de ‘Arts’ kan deze foto het in de genoemde categorie niet halen, denk ik dan. Het trefwoord ‘Entertainment’ zal dan wel op de rode trainingspakken slaan zeker – ik mag hopen dat het niet de bedoeling is een bepaalde vorm van grappigheid te honoreren. Dat zou pas kwalijk zijn, we zouden ons dan helemaal in het La Vita è bella-register bevinden.
Bovendien blijkt uit niets uit de foto zelf dat we hier in het voormalige uitroeiingskamp van Auschwitz staan – of je zou de gebouwen moeten herkennen van andere foto’s of omdat je er zelf al eens bent geweest. Het is het onderschrift – ‘Poland, Auschwitz, 3 may 2008’ – dat duidelijkheid verschaft.
De foto kan eventueel een discussie uitlokken over de geschikte kledij om dit soort oorden te bezoeken. Maar hij zegt méér, vind ik. Hij toont ons, omdat die twee aan het fotograferen zijn, de onmogelijkheid om de ultieme gruwel in beeld te brengen. Je moet daar van áf blijven.
Als ik Roger Cremers’ hele reeks bekijk, ‘Auschwitz Toerisme’, wordt het me al helemaal wee te moede. Een gidse met opgestoken paraplu, een telefonerende chassidische Jood, een jongen die kop in kas met een fles water op een steen zit, een propvolle aankomende bus (die natuurlijk aan de veewagens refereert met behulp waarvan hier vroeger het transport werd verzekerd)… - en dat allemaal in hetzelfde decor. Ik snap wel wat Cremers wil zeggen, natuurlijk snap ik dat, maar mijn vraag is: is dit wel geoorloofd? Kun je dit máken, uitgerekend hier? En waarom, in godsnaam, wordt deze reeks, die nergens een méér dan inhoudelijke kwaliteit uitstraalt, bekroond?
Bij de fotograferende mensen die Cremers in beeld brengt, wordt het pas helemaal pijnlijk. Geen toeval dat uitgerekend zo’n foto door de World Press Photo-jury uit de reeks wordt geplukt. Wie mensen fotografeert die in Auschwitz staan te fotograferen, stelt natuurlijk zichzelf ter discussie. Misschien vind ik die foto met die twee rode mensen dan toch goed?
