Enkele jaren geleden hoorde ik voor het eerst van de zanger Rodriguez. Ik leerde zijn verhaal een beetje kennen. Eind jaren zestig, begin zeventig maakte hij een paar platen die in Amerika, zijn thuisland, geen succes hadden maar in het toen nog zeer geïsoleerde Zuid-Afrika wel. Sixto Rodriguez had daar geen weet van en hing, ontgoocheld, zijn gitaar aan de wilgen. Maar in Zuid-Afrika vroegen de talrijke fans zich af wie die geheimzinnige Rodriguez was. Zij hadden van hem enkel een foto op de platenhoes: een schriele, langharige, Indiaans ogende man. Hij zong in nauwelijks verhulde, bezwerende bewoordingen over drugs en predikte de revolutie – wat in die jaren in Zuid-Afrika gegarandeerd op censuur en dus ook op de bekoring van het verbodene stuitte. Ik beluisterde enkele songs en ben nog altijd gecharmeerd van Rodriguez’ stem en sombere teksten. Maar ik kan niet ontkennen dat ik de man ondertussen toch ook wel weer een beetje vergeten was. Tot ik vandaag op het spoor kwam van een gratis op YouTube te bekijken documentaire over zijn leven en geaborteerde muzikale carrière.
Malik Bendjelloul won met Searching for Sugar Man (2012) talrijke prijzen. Mij stelde dit portret teleur. Het focust bijna uitsluitend op het contrast tussen het Zuid-Afrikaanse succes en de mislukking in Amerika. Daardoor ontstaan er grote hiaten – een blik op Wikipedia volstaat om dat vast te stellen. In de documentaire komen bijvoorbeeld de drie dochters van Sixto aan bod, maar over de moeder (moeders?) wordt met geen woord gerept. Er wordt niets gezegd over het succes dat Rodriguez ook in Australië en Nieuw-Zeeland had. Er wordt niets gezegd over het feit dat de massale belangstelling voor de concerten die hij speelde in Zuid-Afrika in 1998, na zijn herontdekking en een viertal jaar nadat het apartheidsregime was beginnen afbrokkelen, homogeen blank was. Er wordt naar mijn gevoel onvoldoende gezegd over de oorzaken van het falen in Amerika. De film tekent Rodriguez als een soort van onthechte en weliswaar politiek geëngageerde kluizenaar, maar ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat de man ook nog àndere watertjes doorzwommen heeft – waarover dan zedig wordt gezwegen. De film besteedt ook veel aandacht aan het gerucht dat Rodriguez – op een podium dan nog, tijdens een optreden – zelfmoord zou hebben gepleegd, maar er wordt niets gezegd over hoe dat gerucht zich heeft kunnen verspreiden. Uiteraard manipuleert Bendjelloul graag met de montage om het mysterie en het effect van de ‘verrijzenis’ van de zanger zo groot mogelijk te maken. Maar mede daardoor krijg je te weinig informatie over de waarde van Rodriguez’ muziek, waarom het terecht is dat deze aan de vergetelheid werd ontrukt, toch minstens tijdelijk. *
