24 augustus 2007
AFBETALING
Je hebt twee soorten mensen: zij die de nog niet afbetaalde auto of het nog niet afbetaalde huis waarmee ze rijden c.q. waarin ze wonen het hunne noemen, en de anderen, een minderheid, die dat niet doen. Ik behoor, stel ik niet zonder enige ijdele genoegdoening vast, tot veel minderheden, en ook tot deze. Ik ben van oordeel dat er in beide gevallen, huis of auto, pas van bezit sprake kan zijn als álle schulden zijn afgelost, en derhalve dat het pas geeft bescheiden om te springen met eigendomstitels zolang dat niet is gebeurd.
Wie afbetaalt, staat in het krijt, heeft schuld. Dat is, wellicht niet toevallig, behalve een economische ook een morele notie. Is het zondig een lening aan te gaan? (Ik bedoel van de kant van de lener: de woekeraar, die zijn geld met nietsdoen verdient, vind ik sowieso schuldig, in de morele zin – maar dat betekent niets want hij maalt daar niet om en dat is, vanuit zijn standpunt gezien, dat economisch is en geenszins moreel, zeer begrijpelijk en zelfs terecht want malen om niets is, economisch gesproken, tijdverlies.) Het enige zondige dat ik in het aangaan van een lening kan ontwaren, is dat de ontlener zich met die lening iets wil toe-eigenen wat hij zich normaal gezien niet zou kunnen veroorloven. Hebzucht. Maar je moet toch wonen? Dat is waar. Het lijkt derhalve niet moreel verwerpelijk om geld te lenen om een huis te kunnen kopen. Misschien wel als men er zich een wil aanschaffen dat veel te hoog geprijsd is. (Maar wat is een billijke prijs?) Een autolening aangaan is, omdat autorijden ten enenmale altijd te vermijden valt, moreel gesproken een heikelere aangelegenheid. Is de bestuurder die met een nog niet volledig afbetaalde auto op weg naar de bakker een kind doodrijdt schuldiger dan de bestuurder die, op hetzelfde traject, met een volledig afbetaalde auto een dergelijke calamiteit veroorzaakt?
Economie en moraal: ze passen op elkaar als een tang op een varken.
Terzijde: hypocrisie is geen katholieke exclusiviteit. Gisteren hoorde ik van een islamitische bank die iets gevonden heeft op het Koranverbod op intrest. Intrest heffen op een lening mag daar dus niet. Geen bank die daar beter van wordt, ook geen islamitische bank. (Economisch beter, welteverstaan.) De islambank heeft er iets op gevonden: zij koopt zelf het huis, en verkoopt het dan met winst aan de kandidaat-eigenaar. Dat mag wel. De kandidaat-eigenaar betaalt de volledige kostprijs van het huis in schijven af, en van rente is in deze constructie geen sprake. Simple comme bonjour.
Je hebt twee soorten mensen: zij die de nog niet afbetaalde auto of het nog niet afbetaalde huis waarmee ze rijden c.q. waarin ze wonen het hunne noemen, en de anderen, een minderheid, die dat niet doen. Ik behoor, stel ik niet zonder enige ijdele genoegdoening vast, tot veel minderheden, en ook tot deze. Ik ben van oordeel dat er in beide gevallen, huis of auto, pas van bezit sprake kan zijn als álle schulden zijn afgelost, en derhalve dat het pas geeft bescheiden om te springen met eigendomstitels zolang dat niet is gebeurd.
Wie afbetaalt, staat in het krijt, heeft schuld. Dat is, wellicht niet toevallig, behalve een economische ook een morele notie. Is het zondig een lening aan te gaan? (Ik bedoel van de kant van de lener: de woekeraar, die zijn geld met nietsdoen verdient, vind ik sowieso schuldig, in de morele zin – maar dat betekent niets want hij maalt daar niet om en dat is, vanuit zijn standpunt gezien, dat economisch is en geenszins moreel, zeer begrijpelijk en zelfs terecht want malen om niets is, economisch gesproken, tijdverlies.) Het enige zondige dat ik in het aangaan van een lening kan ontwaren, is dat de ontlener zich met die lening iets wil toe-eigenen wat hij zich normaal gezien niet zou kunnen veroorloven. Hebzucht. Maar je moet toch wonen? Dat is waar. Het lijkt derhalve niet moreel verwerpelijk om geld te lenen om een huis te kunnen kopen. Misschien wel als men er zich een wil aanschaffen dat veel te hoog geprijsd is. (Maar wat is een billijke prijs?) Een autolening aangaan is, omdat autorijden ten enenmale altijd te vermijden valt, moreel gesproken een heikelere aangelegenheid. Is de bestuurder die met een nog niet volledig afbetaalde auto op weg naar de bakker een kind doodrijdt schuldiger dan de bestuurder die, op hetzelfde traject, met een volledig afbetaalde auto een dergelijke calamiteit veroorzaakt?
Economie en moraal: ze passen op elkaar als een tang op een varken.
Terzijde: hypocrisie is geen katholieke exclusiviteit. Gisteren hoorde ik van een islamitische bank die iets gevonden heeft op het Koranverbod op intrest. Intrest heffen op een lening mag daar dus niet. Geen bank die daar beter van wordt, ook geen islamitische bank. (Economisch beter, welteverstaan.) De islambank heeft er iets op gevonden: zij koopt zelf het huis, en verkoopt het dan met winst aan de kandidaat-eigenaar. Dat mag wel. De kandidaat-eigenaar betaalt de volledige kostprijs van het huis in schijven af, en van rente is in deze constructie geen sprake. Simple comme bonjour.
