woensdag 4 januari 2017

de winter van 2017 – 8

27 december 2016


Bart Van Loo citeert in Parijs retour Balzac: ‘”Een mens is pas echt een mens te noemen als hij een of andere hartstocht bezit. Een man zonder hartstocht, een volkomen onberispelijk mens, is een wanstaltig wezen, een embryonale engel aan wie geen vleugels zijn gegroeid”, schrijft hij autobiografisch in Neef Pons (1847).’ Vreemd, die connotatie van hartstocht, als zou het iets berispelijks zijn, een onvolkomenheid. Vanwaar die gedachte?

In Honfleur koop ik in de boekhandel aan de rue de la République een pocketuitgave van Le Père Goriot. 3 euro, voor een kekke, 443 bladzijden tellende Livre de Poche. Qua cultuurspreiding kan dit wel tellen. Bij Van Loo lees ik dan ook dat dit soort uitgaven in Frankrijk nog altijd oplages van miljoenen haalt. Benieuwd of ik dit ooit ga lezen, al heb ik er na de bespiegelingen van Van Loo wel zin in gekregen. Hij schrijft ook over de correspondentie die Balzac voerde met zijn verre (Oekraïne!) aanbidster Eveline Hanska. Duizenden bladzijden schreef hij haar. Van Loo: ‘Het is misschien wat sterk geformuleerd, maar je krijgt de indruk dat hij zich verliefd schrijft. Hoe kun je anders begrijpen dat hij binnen de kortste keren in vuur en vlam staat voor een vrouw die hij nog niet gezien heeft en in het verre Oekraïne zit te verkommeren in een kasteel? Eveline Hanska gaat vooral door de knieën voor de uitzinnige brieven die haar Franse schrijver verstuurt en is veel minder tuk op de excentrieke man zelf.’

Ik ben in de boekhandel ook gecharmeerd door de facsimile-uitgave van de dagboeken van François Mitterrand: een dik boekwerk met bovenaan telkens foto’s van de talloze bladen die hij dag na dag en jaar na jaar heeft volgepend, met tussen de tekst geplakte krantenknipsels, operatickets, visitekaartjes, enzovoort, en daaronder telkens in druk de volledige transcriptie. Naast het stapeltje met exemplaren van dit boek ligt de verzameling brieven die Mitterrand schreef aan zijn maîtresse Anne Pingeot, van 1962, toen zij amper 19 was en hij al 46, tot vlak voor zijn dood in 1995. Uit deze relatie is Mazarine geboren, die, als ik het mij goed herinner, op de begrafenis van de president samen met diens echtgenote én maîtresse mee opstapte achter de kist. Et alors?

Beide Mitterrand-boeken liggen op een hoek van een tafel die volledig, jawel, volledig is gewijd aan de Franse politiek: presidentskandidaten, onheilsprofeten, islamofoben… Het lééft hier wel, dat is het minste wat je kunt zeggen. Boekhandel, maar ook radio en tv: er wordt over niets anders gepraat en geschreven. Het mediacircus heeft zich op gang getrokken.