zaterdag 11 december 2010

terugblik 57 (809/1000)



De foto als een tweedimensionale ruimte waarin je kunt verdwalen tussen hoeken en kanten; de foto als een vastgelegde situatie of anekdote. Inhoud en vorm en vaak het ene dat dominant is ten aanzien van het andere. Deze foto heeft beide – en is wellicht daarom interessant.

Inhoudelijk gezien is de foto best grappig. De man dien de kappersschort wordt omgedaan blikt vrolijk-verrast naar de fotograaf. De man is zich niet bewust van de stuurse mannequinblik van de jongen die op de voorgrond om de hoek komt piepen. Die eerste twee contrasten, leeftijd en gelaatsuitdrukking, worden aangedikt door een derde: hun schedelbedekking. Waar dat van de jongen schalks en modieus alle richtingen opzoekt, blinkt de kale schedel van de man op een manier zoals alleen schedels van gezonde zestigjarigen die al wat van de wereld hebben geproefd kunnen blinken. En pas dan realiseer je je: wat doet die man in godsnaam bij een kapper?

Dan de vorm. Vele ‘plannen’ worden hier over elkaar geschoven. Man en jongen bevinden zich in een aparte wereld. De man is reëel, de jongen staat op een foto. Dit is inderdaad, voor de helft, een foto van een foto. Het vlak waarin de man zich bevindt is frontaal, dat van de jongen staat schuin. De hoek waar de jongen omheen komt piepen (zoals ik het in de vorige alinea wat knullig formuleerde), is geen hoek maar gewoon de rand van het buitenraam waardoorheen ik deze scène vastlegde. Er bevindt zich dus glas tussen mij en het tafereel: nóg een plan. Als je goed begint te kijken, merk je iets van de weerspiegeling, bijvoorbeeld onder de kin van de jongen. En dan begint je blik heen en weer te stuiteren. Zo zie je onderaan links het achterhoofd van een man die iets dringender de coiffeur nodig heeft, en dan, als je de handen en de armen volgt die de schort aan het vastmaken zijn, kom je uiteindelijk, helemaal in de linkerbovenhoek, bij de bebrilde kapperskop: een geschenk, absoluut niet voorzien tijdens het snelle kadreren en afdrukken. (Zo zag ik ook de man in de linkerbenedenhoek pas veel later.)

Ik hou veel van deze foto. Aanvankelijk dacht ik: vooral omwille van de inhoud. Nu weet ik beter.