donderdag 29 februari 2024
afscheid van mijn digitaal bestaan 332
voor deze rubriek selecteer ik de beste stukken die op deze blog zijn verschenen
Is het nodig om op een blinde kaart van de Belgische provincies de provincie Henegouwen te kunnen situeren? Neen. Is het levensnoodzakelijk om op een wereldkaart te kunnen aanduiden waar ‘precies’ de Atlantische Oceaan zich bevindt? In het oog van de storm doet het er niet toe in welk water men ten onder gaat. Kun je het leven aan zonder te weten dat de Parti Socialiste, want dat is het wat ‘PS’ betekent, geen deel uitmaakt van de Vlaamse Regering? Daar valt best mee te leven, de meeste beslissingen vallen toch élders. Dat dit soort dingen, blijkens een onderzoek van de Hogeschool Limburg, niet geweten is bij dertig, veertig of vijftig procent van de negenhonderd ondervraagde studenten van een lerarenopleiding, is opvallend maar de wereld zal er niet trager van draaien. Met een paar streeltjes over het touchscreen van hun smartphone of iPad hebben ze die ‘algemene’ kennis in een mum opgesnord en kunnen ze zich alsnog van hun pedagogische taken kwijten. Laat ons daarover dus niet jeremiëren. (Jeremiëren, naar de profeet Jeremia…) Want voor je het weet, zit je weer in dat paternalistische discoursje van ‘vroeger was het beter’ en ‘in onzen tijd’.
Kijk, daarover wil ik het nu even hebben. Dat die toekomstige leerkrachten niet beschikken over een elementaire kennis, die toch nodig lijkt om zich minimaal in deze tot nader order analoge en werkelijke wereld te kunnen oriënteren, het zal mij een zorg zijn – zolang mijn kinderen maar niet bij hen in de klas zitten, ben ik geneigd er erg egoïstisch aan toe te voegen. Maar wat mij nu even stoort, is dat je dit soort zaken erg moeilijk ter sprake kunt brengen zonder in een bepaalde hoek te worden gedrumd – de hoek van de conservatieve kniesoren. We zetten die conservatieve kniesoren ezelsoren op en draaien hen met hun aangezicht naar de muur; neen, ze zijn niet gestraft (dat zou niet kunnen in deze antiautoritaire tijden), maar ze staan daar toch maar te kniesoren: nukkig, koppig, een beetje verongelijkt.
Want wat wil het geval? Dat die kniezende cultuurpessimisten zich al te gemakkelijk laten verleiden tot veralgemeningen. Als dertig procent niet weet waar Henegouwen ligt, is er nog altijd zeventig procent die het wél weet. Dat is weinig, maar je mag hen die eer toch niet afpakken. En heus niet alle studenten lerarenopleiding weten niet dat Di Rupo niet van Vlaanderen de premier is maar van België. Vlaanderen heeft overigens geen premier, daar heet dat: de minister-president want ‘premier’ klinkt te Frans. ‘Eerste minister’ had ook gekund, maar laat ons maar meteen een duidelijk onderscheid maken, moet men gedacht hebben. Neen, je mag niet veralgemenen.
Maar betekent dat meteen dat je ook niet verbouwereerd, onthutst, kwaad kunt zijn over de manifeste neergang van de algemene kennis bij de jongeren, pardon, bij de toekomstige leraren? (En dan hebben we het bijvoorbeeld nog niet over het quasi verdwijnen van een elementaire kennis van het Frans of zelfs van een perfecte kennis van het Nederlands. Ja, Engels kennen ze, maar zijn ze in staat om een bladzijde Shakespeare te begrijpen, of Auden, of Lowry? Ach, ze weten niet wie Lowry is, dus het probleem stelt zich niet.)
Het is vervelend dat je hierover amper iets kunt zeggen zonder die bepaalde hoek, zonder die knies- en ezelsoren opgezet te krijgen. Het gesprek, zeker als het gevoerd wordt met mensen die iets jonger zijn en niettemin wel degelijk over een goede algemene kennis beschikken (dat bestaat!), verplaatst zich al vlug van een gejammer over een externe en zeer meetbare eigenschap (het beschikken over kennis) naar iets wat essentiëler is maar minder tastbaar (het vermogen of zelfs de wil om die kennis te vergaren); het gaat al vlug over attitudes: gemakzucht, sociale luiheid, inzet, gebrek aan eergevoel, berekening, ambitie… Dan spreek je niet meer over een andere generatie die minder wéét, maar over een andere generatie die totaal anders in de wereld staat en niet meer bereid is om echt zijn best te doen voor dingen die niet meteen een aantoonbaar nut hebben (bijvoorbeeld weten waar Henegouwen en de Atlantische Oceaan liggen); een generatie die niet eens beseft dat door een gebrek aan algemene kennis een hele cultuur van verwijzingen en citaten ontoegankelijk wordt; een generatie die niet beseft dat, door dit gebrek aan mondigheid en breed perspectief, haar deelname aan het democratisch bestel in het gedrang komt waardoor zij gemakkelijk (nog gemakkelijker) kan worden herleid tot een kudde van braaf consumerende, volgzame schapen.
Maar zo’n discussie voert ver en vraagt tijd, geduld en bezinning. En ’t is er niet een die je met ezelsoren op je kop moet voeren want ernst is erbij vereist.
woensdag 28 februari 2024
parallel 211
Voor ons, kinderen, was de oorlog al een paar jaar na afloop verdwenen in de nevels van de geschiedenis, al bijna vergelijkbaar met Karel de Grote of Napoleon.
Cyrille Offermans, Een koord boven de afgrond, 382
‖
In de oorlog, dat was de oertijd. Al die mensen die de oorlog hadden meegemaakt waren onvoorstelbaar veel ouder dan ik. De oorlog stond als een soort scheidingsgebergte in het landschap van mijn jeugd.
Koos van Zomeren, Meer dan duizend dagen werk, 389
afscheid van mijn digitaal bestaan 331
voor deze rubriek selecteer ik de beste stukken die op deze blog zijn verschenen
Behoudens enkele kinderlijk geprevelde schietgebedjes vlak voor Sinterklaas of op momenten van grote verwarring en angst, heb ik nooit ook maar een halve seconde serieus geloofd in het bestaan van een God, en al zeker niet van de christelijke of katholieke God. God is een met een hoofdletter geschreven drieletterwoord. God is voor mij wat de praatpaal langs de snelweg is in een tijd waarin iedereen over mobiele telefonie beschikt. Toch ben ik tot in mijn diepste vezels beïnvloed door het geloof van mijn niet door mij gekozen ouders en omgeving – net zoals ik mutatis mutandis in geen enkele vezel een boeddhist ben of een moslim.
Ik beken: ik ben gedoopt, ik heb mijn eerste en plechtige communie gedaan, ik heb tot mijn dertien jaar mijn zondagsplicht vervuld, ik heb school gelopen op een katholiek college en heb gestudeerd aan een katholieke universiteit, ik ben voor de kerk getrouwd en heb mijn beide kinderen laten dopen en heb ze bovendien naar katholieke scholen gestuurd, ik heb mijzelf nog niet laten ontdopen, ik ben nog steeds gevoelig voor de in mijn ogen onmiskenbare impact van een degelijke, ouderwetse en bij voorkeur in een vroeg-Romaanse kerk uitgevoerde gebedsstonde. Mét het preconciliaire adagium van Georges Brassens: sans le latin la messe nous emmerde. Zonder eeuwenoud, zinvol en precies uitgevoerd ritueel is het grondig mis met de mis.
Ik voltooi mijn biecht. Ik beken ook dat ik de laatste keer gebiecht heb toen ik zestien was. Ik herinner mij de laatste pekelzonde die ik opbiechtte: ik zei dat ik nooit in mijn leven serieus gebiecht had, dat ik al van kindsaf aan hetzelfde riedeltje had afgedreund – ‘gevloekt, niet geholpen met de afwas en ruzie gemaakt met mijn broer’ – en dat ik mij nooit wat had aangetrokken van de opgelegde straf die mij de absolutie zou bezorgen. Meestal bestond die straf uit een gunsttarief van vijf weesgegroetjes. De pastoor aan de andere kant van het in filigraan uitgewerkte houten schotje zuchtte en gaf er mij deze keer tien – goed wetende dat het nu ook wel weer weinig zou uithalen.
dinsdag 27 februari 2024
notitie 408
NEGENDE DAG 1-5
IX – 1.
De twee Florentijnen Rinuccio Palermini en Alessandro Chiarmontesi zijn, zonder van elkaar weet te hebben, in Pistoia allebei verliefd op de weduwe Francesca dei Lazzari. Zij is echter onverschillig voor de avances van beide mannen. Om hen van zich af te schudden, bedenkt ze een opdracht. Als ze die niet tot een goed einde kunnen brengen, zal het hun duidelijk zijn dat hun geding naar de gunsten van de edelvrouw gedoemd is vruchteloos te blijven. Aan Alessandro draagt Francesca op om in het graf van de pas overleden Scannadio het doodskleed van deze pas overleden schurk aan te trekken en diens plaats in te nemen. Aan Rinuccio draagt ze op het lijk van Scannadio tot bij haar te brengen. Op zijn weg naar Francesca wordt Rinuccio, met Alessandro op zijn rug, denkende dat hij het uit diens graf geroofde lijk van Scannadio torst, tegengehouden door de stadswachten. Hij neemt de benen, en dat is ook wat Alessandro doet. Francesca, die vanuit haar raam deze schermutseling heeft gadegeslagen, is onder de indruk van de moed van beide pretendenten, maar is toch ook tevreden dat ze van hun avances bevrijd is: ze hebben op de keper beschouwd hun opdracht immers niet tot een goed einde weten te brengen.
IX – 2.
In een klooster in Lombardije krijgt de schone non Isabetta nachtelijk bezoek van een al even knappe jongeman. Hun weinig devote activiteiten worden opgemerkt door de andere nonnen, die Isabetta meteen verklikken. Hoog tijd voor abdis Usimbalda om in te grijpen. Maar Usimbalda laat zich zelf ook niet onbetuigd. Wanneer de klikkende nonnen op haar deur kloppen, is zij net in de weer met een in een kist binnengesmokkelde priester. In allerijl trekt zij, in plaats van haar kap, diens broek over het hoofd. Zo ziet zuster Isabetta haar kans schoon om haar straf te ontlopen. En de abdis, wier vergrijp nu open en bloot voor iedereen zichtbaar is, ziet geen andere mogelijkheid dan voortaan elk nachtelijk vertier in haar klooster toe te laten.
IX – 3.
De drie bevriende schilders Bruno, Buffalmacco en Nello besluiten Calandrino het kleine erfenisje dat hem na de dood van een tante te beurt is gevallen afhandig te maken. Ze betrekken dokter Simone in hun complot. Gedekt door diens aura van wetenschappelijkheid maken ze Calandrino wijs dat hij zwanger is. Calandrino is ervan overtuigd dat dit komt omdat tijdens het liefdesspel zijn vrouw hem bestijgt, in plaats van, omgekeerd, hij haar. Omdat de natuur hem daartoe niet van de nodige opening heeft voorzien, is hij bang dat hij de bevalling niet zal overleven. Daarom staat hij gewillig geld en kapoenen af om zich door dokter Simone een aborterend drankje te laten voorschrijven.
IX – 4.
Cecco Angiolieri reist met zijn knecht Cecco Fortariggo van Siena naar Ancona. Tijdens hun overnachting in Buonconvento vergokt Fortarrigo niet alleen zijn eigen geld maar ook dat van zijn meester. Wat later maakt hij boeren wijs dat Angiolieri niet de bestolene is maar de dief. Daar heeft Angiolieri geen gepast antwoord op.
IX – 5.
Tijdens een schildersopdracht in de villa van Niccolò Cornacchini wordt Calandrino verliefd op Niccolosa, het liefje van Niccolò’s zoon Filippo. De collega’s van Calandrino, Bruno en Buffalmacco, besluiten Calandrino, onder het mom hem te helpen, een poets te bakken. Zij kunnen daarbij rekenen op de medewerking van Niccolosa.
maandag 26 februari 2024
honderd woorden 581
EEN GEWELDIGE MAN
Walter mag in, wat is het, 1943?, op vakantie bij zijn grootvader in Hamburg. Er liggen camouflagenetten op het Dammtorstation. Opa leest de krant. ‘Onder “Diversen” stonden altijd de interessantste berichten.’ Hier valt in dit indrukwekkende boek van Walter Kempowski voor het eerst de naam ‘Auschwitz’. Jawel, in de rubriek ‘Diversen’ van de krant van opa. Er heeft zich daar namelijk ‘op straat een bloedig echtelijk drama afgespeeld’. Prangender kun je de monsterlijke onwetendheid – of is het selectieve blindheid – van het Duitse volk niet tonen. Een paar zinnen verder zegt opa: ‘Hitler, dat was echt een meevaller. Een geweldige man.’
zondag 25 februari 2024
honderd woorden 580
TE LAAT
Zestien jaar geleden kwam er een eind aan onze vriendschap, die meer dan vijfendertig jaar had geduurd. De aanleiding lijkt nu onbenullig. Een botsing van twee koppigaards die op dat moment nog niet hadden ingezien dat het leven te kort is om ruzie te maken. Of om een onenigheid in een definitieve afstand te laten verzanden. Nu is er geen verzoening meer mogelijk. Nu rest alleen maar spijt. Verdriet. Nu opeens, pas nu, is er het verlangen om enkel de talrijke goede herinneringen te bewaren en de weinige minder goede te vergeten. Maar het is te laat: B. is dood.
driekleur 545
Daar moesten we weer naar terug, naar de keizertijd. Niet: zwart-rood-mosterdgeel.
Walter Kempowski, We hebben ‘t niet geweten, 444
driekleur 544
Vroeger SPD-man, zwart-rood-mosterdgeel, had nooit zijn mond gehouden.
Walter Kempowski, We hebben ‘t niet geweten, 346
driekleur 543
Voor de nazitijd zwart-rood-mosterdgeel, dat was niet uit te houden, zei mijn voeder.
Walter Kempowski, We hebben ‘t niet geweten, 217
driekleur 542
En Hoffmann was socialist. ‘Zwart-rood-mosterdgeel’, daarmee hadden ze hem altijd geplaagd.
Walter Kempowski, We hebben ‘t niet geweten, 172
driekleur 541
Alle groenen stelden wij op als militairen. De blauwen waren de marine uit Kiel, de rode de vrijwillige brandweer.
Zwart de SS.
Het
alter ego van burgemeester Krahl reed in de Führermercedes langs de
versierde hoofdstraat, gevolgd door een kordon zilveren
racewagens.
Gele halmastenen omzoomden als SA de rijweg.
Walter Kempowski, We hebben ‘t niet geweten, 46
zaterdag 24 februari 2024
honderd woorden 578
ARS COMBINATORIA
De werkelijkheid bestaat uit een eindig aantal soorten onderdelen. Boom, huis, leeuw, vingerhoedskruid. Teennagel. Meerderwaardigheidscomplex. Heel veel dus. Maar toch een eindig aantal. Het is onvermijdelijk dat bepaalde identieke combinaties op verschillende plekken opduiken. De te water gelaten geperforeerde palingval met daarin een paardenkop die bij Kempowski opduikt, herken ik van De blikken trommel. En Offermans spreekt van dezelfde aan een strop opgehangen hond die ik onlangs, en wel voor het eerst, zag in de film Les poings serrés. Zo krijg ik als lezer/kijker vat op de wereld, hier in de onderafdeling ‘dier-gruwel’, met een zelf gevormd vocabulaire van beelden.
Cyrille
Offermans, Een koord boven de afgrond (2024), 241
Walter
Kempowski, We hebben ‘t niet geweten. Een burgerlijke
roman (vertaling door J.W.M. Liefrink (1974) van
Tadellöser & Wolff. Ein bürgerlicher Roman (1971)), 271
Günter
Grass, De blikken trommel (vertaling (1964) door Koos Schuur
van Die Blechtrommel (1959))
Vivian
Goffette, Les poings serrés (2023)
vrijdag 23 februari 2024
donderdag 22 februari 2024
honderd woorden 577
ZANDKORRELS
‘Hij kende een methode, waarmee je de zandkorrels op het strand van Warnemünde kon tellen, mocht je ze willen tellen. Dat was heel interessant.’ Ik vind dat een grappige passage (in een overigens meeslepende impressionistische collage van kinderlijke observaties tijdens de oorlogsjaren in Duitsland). Ze doet mij bovendien denken aan een beroemde scène uit Een portret van de kunstenaar als jongeman: de donderpreek van de jezuïet die ten overstaan van een groep recalcitrante pubers aan de hand van het aantal zandkorrels op het strand uitlegt hoe lang de eeuwige verdoemenis duurt die ze riskeren als ze zich niet behoorlijk gedragen.
James Joyce, Een portret van de kunstenaar als jongeman (vertaling door Gerardine Franken en leo Knuth (1972) van A Portrait of the Artist as a Young Man (1916)), 168
woensdag 21 februari 2024
honderd woorden 576
GOED FOUT
Cyrille Offermans verbaast zich erover dat er van Walter Kempowski behalve Hondsdagen in het Nederlands niets vertaald is. Dat klopt niet want ik heb hier alvast drie andere Nederlandse vertalingen. Weliswaar van in de jaren zeventig, maar toch. In een ervan, We hebben ‘t niet geweten, spreekt ‘mijn vader’ de wens uit om zijn geliefde auteur ‘Timmermans’ – hij herinnert zich Pallieter, ‘die zijn naam in de sneeuw plast’ – ‘in Holland’ te bezoeken. Het gaat wel degelijk over Felix Timmermans, geen Hollander tot nader order, maar tijdens de oorlog wel in die mate goed fout dat hij in nazi-Duitsland geliefd was.
Cyrille
Offermans, Een koord boven de afgrond (2024), 101
Walter
Kempowski, We hebben ‘t niet geweten. Een burgerlijke
roman (vertaling door J.W.M. Liefrink (1974) van
Tadellöser & Wolff. Ein bürgerlicher Roman (1971)), 173
dinsdag 20 februari 2024
honderd woorden 575
DANKBAARHEID
Ik mocht als vriend meevieren op een familiefeest. Zeventig jaar in het leven, vijftig jaar samen. Dat tikt aan. De drie volwassen kinderen staken om beurten een speech af. De ouders hadden het goed gedaan, zij hadden goed gezorgd, zij hadden hun kinderen de ruimte gegeven om hun weg te zoeken, de juiste waarden meegegeven, vertrouwen en, zoals een van de drie het zei, geduld en mildheid. Zo belangrijk, dit effectieve uitspreken van dankbaarheid. Sommigen doen het nooit. Omdat ze er niet toe komen of het vergeten, omdat ze het niet hebben meegekregen. Of omdat er geen reden toe is.
maandag 19 februari 2024
honderd woorden 574
ONNOEMBAAR
Ik liet me hier al eerder weinig enthousiast uit over de film The Zone of Interest, geen verfilming van de gelijknamige roman van Martin Amis, maar wel daarop geïnspireerd. Amis kampt (excusez le mot) met dezelfde problematiek als Glazer: hoe het onzegbare zeggen? Zijn elliptische stijl bemoeilijkt de lectuur. Drie protagonisten komen aan het woord: de kampcommandant, de aanbidder van diens vrouw en Sonderkommandoführer Szmul. Amis pakt, net als Glazer, het probleem aan met het provocerend harde contrast tussen de banale en burgerlijke besognes van de machthebbers, inclusief een liefdeshistorie, en de kille onverschilligheid waarmee zij hun onnoembare taken uitvoeren.
Jonathan Glazer, The Zone of Interest, 2023
zondag 18 februari 2024
honderd woorden 573
PROFIJT
Een vijftig jaar oude film laat een maatschappelijk gegeven zien dat ons nu heel vertrouwd is maar dat toen nog vrij nieuw was: de pijnlijke confrontatie van het ‘eigen volk’ met ‘elementen van buitenaf’. Hoe keek de ‘gewone’ Duitser, nog grauw en getekend van wat destijds nog maar dertig jaar geleden was gebeurd, aan tegen het samenleven met allochtonen? Dat het ‘probleem’ toen nieuw was, blijkt uit de zwart-witte, bijna karikaturale manier waarop Fassbinder het schetst. Maar zijn weergave heeft het voordeel van de duidelijkheid: de aanvaarding die er pas komt wanneer er profijt is, die dus niet echt is.
zaterdag 17 februari 2024
honderd woorden 572
ACTIEVOEREN IN VLAANDEREN
De mogelijkheid tot vreedzaam actievoeren is een wezenlijk bestanddeel van een gezonde democratie. Ondemocratisch is de ongelijke behandeling van actievoerders. Waar enkele weken geleden de deelnemers – jong en oud – aan de acties van de overkoepelende milieugroepering Code Rood op weinig zachtzinnige wijze werden uiteengeknuppeld – pure intimidatie was dat – halen vandaag de door hun lobby geruggensteunde boeren, die met tractoren gemakkelijk vitale economische hotspots kunnen lamleggen, opmerkelijk vlot hun slag thuis. Deze ongelijke behandeling door het regime van kritische personen roept vragen op met betrekking tot het democratisch gehalte van dat regime. Laat ons waakzaam zijn hiervoor, waarschuwt Asha ten Broeke.
vrijdag 16 februari 2024
notitie 407
ACHTSTE DAG 6-10
VIII – 6.
Bruno en Buffalmacco stelen, daarbij geholpen door meneer pastoor, het pas geslachte varken van Calandrino. Zij maken hem wijs dat hij kan te weten komen wie de dief is door middel van een test. De mogelijke daders moeten een gembersnoepje proeven, en wie daarvan een bittere smaak in de mond krijgt, is de schuldige. De twee B’s geven Calandrino ongemerkt een bitter snoepje. De test wijst Calandrino bijgevolg aan als de dief van zijn eigen varken. Alsof dat nog niet erg genoeg is, wordt de arme man door het dievenduo nog eens gechanteerd: de twee dreigen aan Calandrino’s echtgenote te verklappen dat hij er een vriendinnetje op nahoudt. En zo is Calandrino niet alleen een zwijn kwijt maar ook de vier kapoenen die hij de twee schurken als zwijggeld dient te betalen. Ook al heeft hij helemaal niet zijn eigen varken aan zichzelf ontstolen, en al is hij in het geheel geen schuinsmarcheerder.
VIII – 7.
De jonge Florentijnse edelvrouw Elena, een weduwe, heeft een affaire met een jongeman. Om haar marktwaarde in diens ogen nog te verhogen, verleidt ze de al wat oudere filosoof Rinieri. Met de hulp van haar meid laat ze de filosoof in de kou wachten op een afgesloten ondergesneeuwde binnenplaats, ten einde haar minnaar, in wiens armen ze ondertussen ligt te rollebollen, duidelijk te maken dat zijn jaloezie onterecht is. Om zijn wraakgevoelens te koelen, doet de filosoof alsof zijn liefdesvuur voor Elena, ondanks de vrieskou, nog altijd brandt. Hij krijgt een kans wanneer de minnaar van Elena haar laat staan voor een ander en zij een beroep doet op Rinieri’s kennis van zwarte magie om te proberen de jongeman weer voor zich te winnen. Rinieri bezorgt haar een koekje van eigen deeg: een koude nacht in een afgesloten buitenruimte. Maar die wraak volstaat voor hem niet. Haar smeekbeden vermogen niet hem te vermurwen. Hij laat haar na de koude nacht een hele dag roosteren onder de verzengende zon.
VIII – 8.
Zeppa di Mino ziet zijn echtgenote het bed induiken met zijn goede vriend Spinelloccio Tavena. Hij besluit zijn wraakzucht op zachtzinnigere wijze te koelen dan de gekrenkte filosoof uit VIII-8 en betrekt zijn vrouw bij het plan dat hij uitdenkt, te weten: met de vrouw van Spinelloccio de liefde bedrijven op de kist waarin zijn eigen vrouw hem, Spinelloccio dus, heeft opgesloten. De uitkomst van deze zoete wraak is een voor alle partijen, bedriegers en bedrogenen, genoeglijke ménage à quatre.
VIII – 9.
Dokter Simone da Villa is dwazer dan zijn titel doet vermoeden. Hij is geïnteresseerd in de levenswandel van de kunstschilders Bruno en Buffalmacco, die we al kennen van hun strapatsen in VIII-6. De twee B’s lijken de dokter boven hun stand te leven. Dat zit Bruno hoog en hij zet Simone met een schertsverhaal op het verkeerde been. Hij maakt hem wijs dat hij samen met Buffalmacco lid is van een geheimzinnig genootschap van magiërs. Uiteraard zou Simone daar maar wat graag lid van worden! Met al zijn opschepperij en ijdeltuiterij, die zijn kandidatuur kracht moeten bijzetten, brengt hij beide kunstschilders op het idee om de domme dokter eens een flinke poets te bakken.
VIII – 10.
De Florentijn Salabaetto komt in Palermo aan met een vracht lakenrollen. Madonna Jancofiore, een vrouw van lichte zeden die gespecialiseerd is in het afpersen van zakenlui, ontfutselt hem met inzet van al haar voorgewende charmes, wulpsheid en vrijgevigheid deze kostbare vracht. Zodra ze hem met een smoes zijn geld in de vorm van een lening heeft afgetroggeld, zonder daarvoor een betaalbewijs in ruil te geven, blijkt ze opeens veel minder gul. Het dringt tot Salabaetto door dat hij is afgezet. Omdat hij bij zijn schuldeisers niet meer de verschuldigde bedragen kan inlossen, vaart hij niet naar Pisa terug, maar trekt naar Napels, waar hij te rade gaat bij zijn vriend Canigiano. Hij vertrekt met een nieuwe lading naar Palermo. Jancofiore veronderstelt dat ze nog meer kan binnenrijven dan de vorige keer en ze betaalt, terwijl ze hem nieuwe gunsten voorspiegelt, aan Salabaetto het geleende bedrag terug. Maar de Florentijn is uit op wraak. Hij slaagt erin om de bedriegster zijn nieuwe lading te laten kopen. Die blijkt echter uit niets anders dan water en vlasafval te bestaan. Wanneer Jancofiore dat merkt, heeft Salabaetto allang de plaat gepoetst richting Ferrara.
donderdag 15 februari 2024
honderd woorden 571
VERBROKEN CONTACT
Toen Koos van Zomeren op 28 mei 1993 zijn dagelijkse column op de voorpagina van het NRC Handelsblad publiceerde, was de mobiele telefonie nog maar net aan haar grote opmars begonnen. ‘Het heeft (...) iets van een verdwazing, van een verbroken contact met de werkelijkheid.’ Van Zomeren heeft het over mannen die telefonerend op straat lopen. Hun meestappende vrouw ‘wekt niet de indruk er helemaal bij te horen’. Koos van Zomeren vindt dat nieuwe tafereel ‘zielig’. Dat is dus meer dan dertig jaar geleden, inmiddels. Zou Koos nog steeds zuchten over al dat werkelijkheidsverlies? Ik vraag het me retorisch af.
woensdag 14 februari 2024
honderd woorden 570
DESINTEGRATIE
Loketten worden afgeschaft, lokettenzalen gesloten. Virtuele dames verzorgen de bancaire dienstverlening. Cafés verdwijnen. Schermen verbergen mensen. Elke vorm van direct contact die met digitalisering kan worden uitgewist wórdt uitgewist. En nu dit. Ik wilde naar een veiling van veilinghuis Bonte. Ik stond daar voor een gesloten deur: Bonte organiseert zijn veilingen enkel nog online. Weg de hele kleurrijke folklore van het elkaar ontmoeten, besnuffelen, bespieden, begroeten. De tastbare spanning van het opbod. De voelbare suspense van het tegen-elkaar. De bewonderende gilletjes bij hoge bedragen. De feitelijke aanwezigheid van de objecten. De zichtbare blijdschap én de afgunst. Onze samenleving valt uiteen.
dinsdag 13 februari 2024
honderd woorden 569
COLLATERAL DAMAGE
De dader van een vergrijp dat zo vreselijk is dat, dankzij de pers, het hele hijgerige land ervan weet, laat, door voor geruime tijd in de gevangenis te verdwijnen, een vrouw en een kind achter aan wie niets te verwijten valt. Reken maar dat de goegemeente ook met hen afrekent. Ook zij worden het slachtoffer van de dader. Dat is het op zich interessante uitgangspunt van Les poings serrés. Helaas, door al te vlakke acteerprestaties (enkel Wim Willaert blinkt uit, maar ja, het is natuurlijk Wim Willaert) en te weinig poëzie en diepgang blijft deze film in zijn uitgangspunt steken.
maandag 12 februari 2024
afscheid van mijn digitaal bestaan 330
voor deze rubriek selecteer ik de beste stukken die op deze blog zijn verschenen
Kerstmis is het feest van de ongebroken gezinnen, maar het is ook een gevaarlijk feest want wat nog niet gebroken is, kan breken.
De familie – broers, zussen en al dan niet aangetrouwde aanverwanten – van X. had de plaatselijke middenstand weten te verenigen en daardoor was het hele dorp versierd voor kerstmis. Er werd van gesproken tot ver in de omtrek en op kerstavond bleef er in de cafés en restaurants geen plekje onbezet. Alle takken van de familie hadden in het restaurant van X. een grote tafel ingepalmd en de neven en nichten hielpen eensgezind mee in de keuken. Voorgerecht, soep, hoofdgerecht, nagerecht, pousse-café en koffie stonden op het programma maar het was al meteen na het voorgerecht panne.
Het was nochtans onschuldig begonnen. Een discussie over vastgoed en verkavelingen – enfin, over n’importe quoi – was uit de hand gelopen. De meningen, en de afkomsten en belangen, stonden diametraal tegenover elkaar, de ruzie was als een steekvlam opgelaaid, in die mate dat X., zeker op een kerstavond, zich genoodzaakt zag de gemoederen te bedaren. Maar het was te laat. Y. had woedend zijn servet op tafel gesmeten en had het eethuis verlaten. X. was hem nog achterna gelopen maar Y. was in geen velden of wegen te bespeuren.
Ruzie in de familie.
Een paar broers en een zus trokken zich in de keuken terug. Z. heeft daar een tijd in de tomatensoep staan roeren, vertelt P. me nu, gevolg gevend aan de aanleiding voor zijn verhaal, te weten mijn boutade ‘Kerstmis is het feest van de ongebroken gezinnen’. ‘Ik zie haar daar nog staan. Haar tranen vielen in de soep. Het was tomatensoep met balletjes.’
De soep werd opgediend en werd zo heet gegeten als hij werd opgediend. De stilte was oorverdovend. Er zat een kink in het feest. De plek van Y. bleef ijzingwekkend leeg, en S., die het gesprek op gang had gebracht met een argument dat, nuja, niet anders kan worden omschreven dan als de spreekwoordelijke knuppel in het hoederhok, zat beteuterd in de kaars te peuteren die voor zijn neus meer droop dan goed was voor het linnen tafellaken.
Einde feest? P. en J. raapten hun moed samen en begonnen de biefstuk te bakken. ‘Mijn vader is me er nog dankbaar voor, vertelde hij me gisteren op het kerstfeest,’ vertelt P. me nu. ‘Dat wij dat feest gered hebben. Want zo ging het: na de tomatensoep kwam het hoofdgerecht met de à point gebakken biefstukken, de gesprekken kwamen weer los en tegen het dessert en de zoveelste fles wijn was het gezin weer ongebroken – dat barstje was dichtgeplamuurd met samenhorigheid en goede wil.’
zondag 11 februari 2024
4 * 47,5 * 26,3 * 201,4
Moerbrugge - Drie Koningen - Hertsberge - Ruddervoorde - Loppem - Sint-Michiels
zaterdag 10 februari 2024
3 * 49,7 * 23,3 * 153,9
Nieuwege - Passendale - Oudenburg - Ettelgem - Roksem - Aartrijke - Zedelgem - Sint-Andries
honderd woorden 568
TWEE MOOIE GEDACHTEN
Twee mooie gedachten uit de film The Worst Person in the World.
1. Aksel, ongeneeslijk ziek, kan niet anders dan terugblikken en stelt vast dat hij in een andere wereld is terechtgekomen. Vroeger kon je mooie dingen waarvan je hield koesteren. Nu zijn er vooral schermen.
2. Als je van iemand gehouden hebt, bewaar je aan die persoon herinneringen die die persoon zelf al vergeten is. Als je dan sterft, zoals Aksel, neem je die herinneringen met je mee. Het is een vorm van onsterfelijkheid: dingen proberen te onthouden van een ander. Liefde als: de ander helpen bij het onthouden.
Abonneren op:
Posts (Atom)