zondag 6 september 2020

scherf 52

Indoctrinatie 

Nu al een paar dagen worden we op VRT-Radio 1 ingepeperd dat ‘Kluwer Opleidingen’ van naam verandert. Vanaf nu moeten we uitkijken naar: ‘NCOI Learning’. 

Het zal mij worst wezen. 

En eerlijk gezegd, ik heb er al mijn buik van vol. Mocht ik er ooit mee te maken krijgen, ik boycot die hele NCOI. Van een firma die zich van zo’n cynische reclame bedient om zichzelf in de markt te zetten, wens ik niets te kopen. 

Deze publiciteitsboodschap is werkelijk om de haverklap te horen. Wat moet dat niet kosten? Maar dat is niet mijn belangrijkste bezwaar. Wat mij stoort, is dat deze publiciteit zo cynisch haar eigen mechanisme thematiseert. Hoe moet je een nieuwe naam ingang doen vinden, vraagt stem 1 zich af. Door hem zoveel mogelijk te herhalen, antwoordt stem 2. Dat is natuurlijk waar, maar er is een verschil tussen een subliminale en een expliciete indoctrinatie. Wanneer het te nadrukkelijk wordt en er zelfs geen poging meer wordt ondernomen om het mechanisme te verbergen, dan wordt het ergerlijk. De gelijkschakeling ‘consument=een te manipuleren individu’ ligt mij er iets te dik op. Dit soort taalmanipulatie doet mij denken aan Viktor Klemperer. Ja, ik verwijs naar diens Lingua Tertii Imperii en dus naar de naziperiode, toen de communicatiespecialisten maar al te goed op de hoogte waren van het feit dat zij de geesten naar hun wensen konden kneden door hen voortdurend te bestoken met newspeak, al werd dat toen nog niet zo genoemd. De taal- en beeldmanipulatie was een belangrijk wapen om, bijvoorbeeld, een volk achter de idee te krijgen dat joden inferieure wezens waren – dus zo onschuldig is het allemaal niet. 

Een grappig aspect van deze Kluwer/NCOI-reclame is dat je, door voortdurend dat ‘NCOI’ ingehamerd te krijgen, niet duidelijk genoeg weet in de plaats van welke naam die nieuwe naam komt. Dat lijkt me toch ook niet echt de continuïteit van het klandiziebestand te bevorderen – wat dan toch het opzet van deze campagne is, veronderstel ik. 

Nog los van dat alles heb ik hoe dan ook al een spontane argwaan tegen firma’s die van naam veranderen. Je ziet dat wel vaker gebeuren, bijvoorbeeld bij banken die over de kop zijn gegaan en met overheidsgeld zijn gered, om vervolgens de belastingbetaler opnieuw te pluimen. Of bij politieke partijen die hun aanhang zien afkalven. Als die naamsverandering bovendien op een verengelsing neerkomt, kan de firma in kwestie nog minder op mijn sympathie rekenen – maar dat is een bijkomstigheid. De kern van mijn ergernis betreft de onverholen manipulatie, de indoctrinatie zeg maar.

200906