Het sterke van de film
Le gamin au vélo van het schier onschendbare Dardenne-duo is de genuanceerde aanpak van alle morele kwesties die erin aan bod komen. De Dardennes werken niet met unisono slechteriken of goedzakken, neen, al hun personages dragen goed en kwaad in zich. En daardoor overtuigt hun film. Alleen daardoor, schreef ik bijna. Hoe slecht ze ook zijn, er is altijd wel een goede kant aan; en hoe goed ook, er zit altijd een haak aan los. De slechterik bij wie de twaalfjarige Cyril op een gegeven ogenblik belandt, een gebrillanteerde slungel die excelleert in zowel Playstation als bendevorming, afpersing en ergere vormen van criminaliteit, zorgt ook met plichtsbesef en tederheid voor zijn grootmoeder. Van de twee even hard getroffen slachtoffers van een misdaad, waarbij de kinderlijke goede Cyril betrokken is, zint de ene op wraak en de andere niet. Samantha, de coiffeuse die Cyril opvangt, heeft voor die consequentierijke menslievendheid geen reden – en dat zou je op zich al niet geheel conform de ethische conventies kunnen noemen. Haar vriend wil eerst wel helpen, maar vertikt vervolgens – en terecht! – zich geheel onverdiend te laten beschuldigen van leugenachtigheid. Samantha geeft hem de bons – en dat is ook niet fraai. Enzovoort. Er is niet één eenduidige lijn van morele homogeniteit te trekken in dit verhaal van schuld, nalatigheid, wraak en verzoening. En van liefde natuurlijk want daar gaat het uiteindelijk nog het meest van al over. En over hoe een goede opvoeding niet kan zonder een onbetwist en zelfs onbetwistbaar gezag. Waarom? Daarom. Omdat het liefde is die een ouder moet aandrijven om voor zijn kind hard genoeg te zijn.
Le gamin au vélo is een morele, of moraliserende, film. Inhoudelijk sterk en overtuigend maar vormelijk, als film, toch niet wat je noemt een meesterwerk. Ik heb nooit van de Dardennes gehouden, vooral omwille van hun schraalheid en hun zwenkende camerawerk. Dat laatste is nu beter maar veelgelaagd is
Le gamin au vélo toch nog altijd niet. Een eendimensionaal filmpje, behartenswaardig maar je bent er snel over uitgepraat. Gelukkig is er de genuanceerde psychologie – dat gemoraliseer zou anders onverdraaglijk zijn.
