wolkenfragmenten
uit Joost Zwagerman, Kennis is geluk
599
Het grote voordeel van Hollands laagland voor
landschapsschilders is dat er op een doek veel ruimte overblijft voor lucht en
licht. De Hollandse wolk is onmiskenbaar de moeder aller wolken.
Denk aan werken van – ik doe een greep – Jan Hendrik Weissenbruch (soms
duister, soms mollig wit), Jan Voerman (bijna Magritte-achtig hyperrealistisch)
of Jan Toorop (die wolken kon schilderen die er net zo smakelijk en
romig uitzien als bolletjes Italiaans vanille-ijs).Maar de wolken en het naar zilver neigende blauw van de lucht bepalen niet kern en wezen van het Hollandse landschap. (87)
600
Schrijvers die een grand tour door Europa maakten,
stonden vrijwel altijd stil bij het ‘ondoorgrondelijk mysterie’ van het licht
in Holland. In hun dagboek van 1861 noteerden de gebroeders Goncourt: ‘Aan de
hemel altijd en eeuwig die witte en loodgrijze wolken. De bolronde wolken
van Ruysdael.’ (88)
601
Op bewolkte, kille maar windstille dagen doodde
ik de tijd met staren naar de zee. (261)
