voor deze rubriek selecteer ik de beste stukken die op deze blog zijn verschenen
28 december 2019
GRENZEN 3
Giorgio Morandi is vooral bekend van zijn eigenzinnige stillevens. Hij stelde steeds dezelfde flessen en potjes en vazen op, in wisselende constellaties. Ik heb leren kijken naar die schilderijen, en de sleutel, of een van de sleutels, tot een goed begrip ervan ligt in de wetenschap dat je je blik moet uitbreiden van datgene wat zich thematisch binnen de lijnen en dus de grénzen van de tekening bevindt – een fles, een pot, een vaas – naar datgene wat tússen en voor en achter de objecten te zien is. De tussenruimte is even belangrijk als de voorstelling zelf. Je moet de stillevens van Morandi in hun gehéél bekijken – en bij uitbreiding geldt dat voor de hele schilderkunst maar bijvoorbeeld ook voor de fotografie. Op het door de lijst begrensde tweedimensionale vlak is elke vierkante centimeter, thematisch geladen of niet, binnen of buiten de grenzen van de voorstelling, even belangrijk. Buiten de grenzen van de lijst treffen we ándere werken van dezelfde kunstenaar aan. Zijn volledige oeuvre vormt een nieuwe begrenzing waarbinnen we bijvoorbeeld evoluties in zijn werk kunnen traceren. Wanneer we er de oeuvres van andere kunstenaars bij betrekken, diegenen door wie Morandi zich liet inspireren – bijvoorbeeld Piero della Francesca, Vermeer of Giorgio de Chirico – krijgen we een nieuwe afgrenzing. En uiteindelijk spreken we over een hele cultuur, een tijdsgewricht.
